Gelişmekte olan ülkelerin ortak itici gücü şüphesiz yenilikçiliğin ve yaratıcılığın merkezinde olan genç beyinler. Bu nedenle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler uzun vadeli ekonomik planlarını gerçekleştirirken gençlerin devlet kapısında iş beklemesi yerine kendi işlerini kurmalarını arzuluyor ve bu yönde destek programları hazırlıyor. Hazırlanan bu destek programları ile ülkeye yeni vergi mükellefleri kazandırılırken aynı zamanda potansiyel büyümenin hızlanmasına da katkı sağlanıyor.
Çok yakın zamanda ülkemizde de yeniden düzenlenen Gelir Vergisi Kanunu'nun yirminci maddesi 6663 sayılı kanunun birinci maddesi ile tekrar düzenlenerek 29 yaşını doldurmamış genç girişimciler için 3 vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri kazançların 75.000 TL'sine kadar olan kısmını gelir vergisinden müstesna ediyor.
Girişimcilerin kısmi gelir vergisi muafiyetleri girişimcilerin tüm sorunlarını çözüyor mu?
Bu sorunun cevabını aramadan önce genellikle kuruluş maliyetlerinin düşük olması sebebi ile girişimcilerin ilk tercihi olan şahıs şirketlerlerinin (vergi mükellefliği) ticari hayatlarını devam ettirdikleri süre boyunca ödeyecekleri gelir vergilerini tekrar hatırlamakta fayda var.
Şöyle ki girişimciler KDV'nin haricinde şirketlerinin artan oranlı vergi sistemi ile aşağıda detaylı inceleyebileceğimiz üzere %15 ile %35 arasında değişen oranlarda gelir vergisi ödüyorlar.
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bir çoğunda “çoklu vergi sistemi” uygulandığını biliyoruz. Hatta büyümüş ve finansal olarak belirli bir pozisyon almış Türk girişimlerinin global pazardaki rakiplerinden daha az vergi ödediğini söyleyebiliriz. Amerika Birleşik Devletleri'nde %35 civarında olan kurumlar vergisi oranına nazaran Türkiye'deki şirketlerin ödediği kurumlar vergisi %20.
Maalesef tüketim vergilerindeki toplam durumumuz gelişmiş ülkeler nazarında ciddi bir sorun teşkil ediyor. KDV, ÖTV gibi vergilerle toplamda %45'i aşan özel tüketim vergilerimizin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki karşılığı %6-%9 arasında değişiyor.
Bürokrasi girişimcilerin önündeki en büyük engel
Sefamerve Kurucusu seri girişimci Mehmet Metin Okur'a göre "Ülkemizde girişimcilik konusundaki vergisel ve teşviksel olarak avantajlarının Avrupa ve Amerika standartlarının çok üzerinde."
Girişimcilerin önündeki tek engelin işlevsellik konusunda olduğunu belirten Okur, "Teşvikler için kanunlar hızlı çıkartılıyor. Kanunların çıkartılması bir ay, çıkartılan kanunun işletilebilmesi için yıl gerekiyor. Bu noktada önümüzde bürokrasi büyük bir engel oluşturuyor. Bürokrasi zamanı ölçülebilir hale gelmeli." diyor ve ekliyor "Üst düzey devlet kademelerimiz hızlı aksiyon almakta aşağıya indikçe aksiyon hızı ölçülemediği için girişimciler için daha ciddi bürokratik engeller çıkabilir. Kadınlarımızı vergisel ve teşviksel desteklerle çok hızlı bir şekilde ekonomimize kazandırmalıyız. Örneğin kadınlarımızın el işi ürünlerini sattıkları etsy gibi yurtdışı online pazaryerlerinde satışını yaptıkları ürünlerde vergi muafiyeti veya düzenlemesi yapılmalı."
Geminin doğru yöne baktığından emin olmak zorundayız
Dün Publicis Groupe tarafından satın alındığını duyurduğumuz Digitouch'ın kurucu ortağı Emre Burdurlu'ya göre devletin vergi teşviği ve destek programlarından önce ilk olarak girişimciyi nakit yönetimi, iş planlama ve strateji, ekip yönetimi, önceliklendirme ve delegasyon gibi tecrübe gerektiren becerilerde geliştirmesine olanak sağlaması gerekiyor.
Alınan teşviğin işi hızlandırabileceğini lakin hiç bir zaman işi işleyen bir hale sokmayacağını düşünen Burdurlu, bu sebeple ilk olarak geminin doğru yöne baktığından emin olunmasının zaruri olduğunu, değilse kaptana düzeltmesi için gerekli araçlar sunulup planlanmasını ve en son her şey yoluna girdiğinde yelkenlerin açılması gerektiğine inanıyor.
Karmaşa teşebbüsün doğasına aykırı
MÜSİAD Gençlik Kurulu Genel Başkanı Yavuz Fettahoğlu'na göre yavaş işleyen bürokrasi sadece genç müteşebbisler ile ilgili değil ülkemizde vatandaş-devlet arasında yaşanan birçok sorunun temelini oluşturuyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu, Ticaret Odaları, Noter, Vergi Dairesi çemberinde harcanan enerji ve zamanın devletin milli sermayesi olarak görülmesi gerektiğini belirten Fettahoğlu, Türk vergi sistemindeki esnekliğin ve sadeliğin aynı ölçüde bürokraside de uygulanabildiği takdirde girişimcilerin verimliliğinin artabileceğine inanıyor.
Devlet eliyle girişimciliği doğru bulmuyorum
Silikon Vadisi merkezli MobileAction'un kurucusu ve CEO'su Aykut Karaalioğlu Türkiye'de çok fazla sayıda teknokent ve buna bağlı olarak devlet teşvik ve hibelerin olduğunu ama devletin gençleri doğrudan kendi kaynakları ile girişimciliğe yönlendirmesini doğru bulmadığını belirtiyor.
Silikon Vadisi'nde neredeyse devletin hiçbir gölgesinin olmadığının altını çizen Karaalioğlu Amerika'daki gelir vergisinin çok yüksek olmasına rağmen yetenek ve bilgi havuzunun halen San Francisco'da olduğunu, bunun en önemli sebebinin ise "düşünebilen ve sorgulayabileyen" bir eko-sistem oluşturmaktan geçtiğini söylüyor.
Vergi sistemimizde gençleri destekleyen sadece bir madde var
TOBB İstanbul GGK İcra Kurulu Başkanı Abdulsamet Temel 5 Mayıs tarihinde Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren 29 yaş altı gençlerin 3 yıl boyunca yararlanabileceği vergi muafiyetinin şu ana kadar gençlere pozitif ayrımcılık yapan ilk kanun olduğunu ve bu kanunun kamunun genç girişimcileri daha iyi tanıması konusunda attığı önemli ve yeterli bir adım olduğunun altını çiziyor.
Özellikle ihracat yapan veya yurt dışında işletme kurma arzusunda olan girişimlerin farklı teşvik modelleri ve muafiyetlerle desteklenebileceğini belirten Temel, kamunun genç girişimcilerin önünü açmasına yönelik yapılacak her türlü çalışma da TOBB Genç Girişimciler Kurulu olarak taşın altına ellerini koymak istediklerini belirtiyor.
Yurtdışında kazanılan dövizlerin vergilendirilmesi konusunda düzenlemelere ihtiyacımız var
ADNBOOST kurucu ortağı Ahmet Arslan özellikle yurtdışına yapılan giderler ve yurtdışından kazanılan dövizlerin vergilendirilmesi konusunda gelecek teşviklere ve yeni düzenlemelere Türkiye'den dünyaya iş yapan tüm teknoloji girişimlerinin ciddi anlamda ihtiyacı olduğunu düşünüyor ve ekliyor "Teknopark firmalarına sağlanan vergisel muafiyetlerin ve kolaylıkların Teknoparkların dışarısında kalarak ARGE'yi iş modelinin merkezine koyabilen tüm şirketlere de verilmesi devletimizin girişimcilere sağlayacağı en büyük katkı olacaktır."
Ölüm vadisini atlatmanın tek yolu vergi teşviği olabilir
BuldumBuldum.com kurucusu ve CEO'su Güçlü Gökozan'a göre girişimlerin ilk yıllarında alacakları vergi teşvikleri ve bürokratik engellerin hızlıca aşılması girişimcilerin şirketlerini kurdukları ilk dönemlerindeki zorlukları simgeleyen ölüm vadisinden başarılı bir şekilde çıkmalarına yardımcı olabilir.
Türkiye gibi başlangıç sermayesinin zor olduğu bir ülkede girişimlerin daha fazla desteklenmesi gerektiğini belirten Gökozan'a göre, vergi muafiyetine ek olarak topluluk fonlaması modellerinin devlet desteği ile teşvik edilmesi çığır açıcı etkiler bile doğurabilir.
Genç girişimciler kanun yapıcılardan daha az bürokrasi ve daha fazla vergi muafiyeti istiyor. Peki sizin Türk vergi sistemimizin ve bürokrasimizin genç girişimcileri hangi noktada daha iyi destekleyebileceği konusunda bir fikriniz var mı?
Görsel kaynak: Shutterstock/Nomad_Soul
