Son dönemde ABD-İran anlaşması belki de en çok teknoloji şirketlerini umutlandırdı. İran'ın girişimcilik ekosistemi çift yönlü bir genişleme şansı yakalarken İran'ın dijital fotoğrafını çekmek daha fazla anlam kazandı.
Bu sebeple Amir-Esmaeil Bozorgzadeh'in paylaştığı araştırmanın bizim için de dikkate değer olduğunu düşündüm. Hatırlarsanız 2014 yılı başında dijital diplomasi alanında öne çıkan İran girişim ekosistemine dair ilk incelemeyi 2014 sonunda yazmış, hemen akabinde İranlı girişim hızlandırma programı Avatech'i sizlere tanıtmıştık.
İran'ın dijital dünyasında neler var?
2012 yılında benzer bir araştırma yapan Bozorgzadeh, aşağıdaki sonuçlara LINE üzerinden aldığı yanıtlar neticesinde ulaşmış. İranlıların dijital profili çıkarmayı amaçlayan araştırmaya katılan kişi sayısı 886 olmuş.
Bozorgzadeh'e göre İran'ın son bir kaç yılda nasıl bir dijital yükseliş gösterdiğini anlayan kimse yok. Akıllı telefonların artışıyla birlikte e-ticaret ve sosyal medya kullanımı ciddi ölçüde değişmiş ve bu durum verilen cevaplara da yansımış.
Halen İran'da devam eden engellemeler nedeniyle soruları yanıtlayanların yüzde 62'siin VPN kullandığını söyleyen Bozorgzadeh, 2012'de yüzde 58 olan Facebook kullanım oranı bugün yüzde 35'e gerilemiş. Plus kullanımı yüzde 36'dan yüzde 31'e; Linkedin kullanımı yüzde 12'den yüzde 6'ya, Twitter kullanım oranı ise yüzde 12'den yüzde 7'ye düşmüş. Bu durumdan karlı çıkan tarafsa kullanım oranı yüzde 14'ten yüzde 51'e çıkan Instagram olmuş.
İran'daki engellemeler belli sitelere erişimi kısıtlasa da 2012'den 2016'ya günde 1-2 saat arasında internet kullananların oranı ortalama yüzde 20 civarında artış göstermiş.
Son 12 ayda internetten alışveriş yapanların oranında ise ciddi bir artış var. 2012'de katılımcıların yüzde 35'i internetten medya satın almasını söylerken bu oran 2016'da yüzde 48 çıkmış. Aynı şekilde uçak bilet, otel rezervasyonu, elektronik ve kıyafet alımları da yüzde 10 seviyelerinden yüzde 40'ın üzerine çıkmış.
İran'ın politik ve ekonomik açılımlarının neler getireceğini ve Türkiye ekosistemiyle ilişkilerin nasıl gelişeceğini merakla bekliyoruz. Araştırmanın detaylı sonuçlarına şuradan göz atabilirsiniz.
Görsel Kaynak: Jeremy Ellsworth / Edoramedia
