Yazılımcılara Tavsiyeler başlıklı yazı dizimiz çok beğenilince bir benzerini de arayüz tasarımı konusunda yapmak istedik. Tasarımcılara Tavsiyeler yazı dizisinin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
Konuk yazarımız Kudret Keskin, şu an Publik’in Adphorus markasının arayüz tasarımlarından sorumlu. Bunun yanı sıra arayüz ve marka tasarımı konusunda danışmanlıklar da veriyor.
Yatırım gruplarını dinlediğimde tasarımı çok göz ardı ettiklerini fark ediyorum. Duruma göre göz ardı edilebilir onlara da değineceğim fakat hemen şöyle bir soru sormak isterim. Hangi startup olursa olsun müşterisini ilk tavlayacağı şey zaten tasarım ve ona entegre edilmiş işlevsellik değil midir?
Bunu göz ardı etmelerinin sebebi sanıyorum yatırım grupları danışmanlarının çoğunun finans temelli olması olabilir. Bir yatırımda öncelikli ekip ve rakamlar konuşulur fakat bir startup'ın flow oluşturmadaki yani para etmek için en temel yardımcısı da kullanışlı bir arayüz tasarımı ve marka algısı değil midir?
Burada yaklaşım olarak bakıldığında tabii girişimin oluştuğu coğrafi konumu ve kültürel birikimi de baz almalıyız. Biraz sert olacak fakat hala göçebe toplum olmanın etkilerini bir çok alanda olduğu gibi burada da yaşıyoruz. Kabul edelim kalıcı şeyler yapmayı düşünen bir millet değiliz. Genelleme yapmaktan kaçınırım fakat tasarım için söyleyecek olursak "tanıştığım girişimcilerde gördüğüm az bir bilgiyle kolları sıvamaları" bu doğru kullanılırsa hızlı hareket etmeyi sağlar. Aynı zamanda bunu bu coğrafyanın agresifliği, sabırsız insan kişiliği ile aynı paralelde düşünürsek göçebe toplumun etkilerinin nasıl yansıdığını görmüş oluruz.
Çoğumuz hızlı bir şekilde kendini güvende bulmak istiyor gayet insani bir şey. "Ama iyi bir tasarım biraz zaman alır." Göçebe bir toplum olduğumuz için bilinç altımızda yapacağımız şeyin kalıcı olacağına dair geçmişten gelen bir mirasımız da yok. Hayatımızda olduğu gibi düşünmeden çıktığımız bir yolculuk bize muhakak irili ufaklı bir sorun çıkartabilir. Aynı şekilde üzerine yeterince düşünmediğiniz bir tasarım da startup’ınıza ilerleyen zamanda sorun çıkartacaktır. Genlerimize bırakılan mirası bir kenara bırakıp günümüze dönelim.
Yatırımcı neden yatırım yapacağı projenin tasarımını dikkate almalı?
Tasarımın hızlıca veya kolay değiştirilebilir bir şey olduğunu düşünüyor olabilirler. Halbuki örneğin yatırım yapılacak şirketin 1 yıllık bir startup olduğunu varsayalım. O startup'a ait tasarımın yarattığı bir marka imajı vardır. Logosu ile arayüz tasarımı ya da ne kadar kullanılabilir olduğu ve renkleri ile mevcut kullanıcılarına bıraktığı bir hissiyat vardır. Yatırımcıların ve girişimcilerin bunu kesinlikle dikkate almalarını öneririm. Tabii bu önerim 50 veya 100 kişinin çalıştığı bir şirket ise ve para kazanan projeye yatırım yapma söz konusuysa artık burada rakamlara bakılacağından tasarım göz ardı edilecektir zaten. O noktada muhtemelen tasarım emin ellerdedir ve tasarımı kötü olsa bile iyi bir tasarım için bir şeyler düşünülüyordur.
Siz ne diyorsunuz bilemem ama bence tasarımcının görevleri oldukça kritik. Yatırımcının veya girişimcinin şunu bilmesi gerekir; tasarımcının bir tool'u veya web sitesini, icon'u, logosu her neyse fancy yapması tasarım değildir. User Interface tasarımı yapıyorsak çözüm üretiyor olmalıyız amiyane olacak ama kıyafet dikmiyoruz.
Ayrıca her yatırım grubunun kesinlikle onlara danışmanlık verebilecek bir tasarımcıları olmalı. Bu şu an yoksa bile TR'de de ilerleyen dönemde böyle bir eksikliğin fark edileceğini düşünüyorum. Google Ventures en başında bunun için bir tasarım takımı kurdu. Yatırım yaptığı şirketlerin tasarımlarını genelde kendisi tekrardan ele alıp yeniden re-design ediyor. Tasarımı göz ardı eden yatırım gruplarının veya girişimcilerin projelerinin ilerleyen v2 v3 safhalarında zorluk yaşadıklarına ben örnekler ile şahit oldum. Bir çok giderin yanında tasarımı göz ardı edebilirsiniz bunu anlıyorum fakat bu size zaman + para kaybı olarak ilerleyen zamanda dönmesi çok mümkündür.
Tasarımcılığımdan ve meraklı olmamdan gelen bir şey ben çok sorgularım. O yüzden soruları tekrar tekrar soruyorum. Tasarım yatırımcılar tarafından neden dikkate alınmalı?
Kötü ya da işlevsiz bir tasarımdan dolayı kaybettiği conversionları tekrar yakalayabilir mi?
Pazar payınıza göre değişecektir fakat kullanıcılarınız bir kere deneyip tasarımdan kaynaklı kötü bir deneyim yaşadıysa ve artık hangi sektör olursa olsun rakiplerinizin sayısı oldukça fazla ayrıca küçük bütçeler ile müşterilerinize targeting reklam yapmak artık oldukça basit. O yüzden online ortamda "kaçırdığınız bir kullanıcıyı tekrardan yakalamak ve onu bir de conversiona çevirmek, sitenize alıştırmak artık eskiden olduğundan daha da zor!" İlaveten burada yatırımcı ve danışmanları daha iyi bilirler öncelikli pazar payını, elde edilebilecek kullanıcı sayısını cevaplayan rakamlara bakılacaktır. Sonuca göre tasarımı göz ardı edip etmemek yine rakamların vereceği bir cevap olabilir. Şöyle bir not: Rakamlar ne derse desin bir yatırımcı son kararı bence hisleriyle veriyordur. Ben olsam bir kaç danışman dinler ve son noktada hislerim ile karar verirdim. :)
Ama muhakkak bir tasarımcıya danışırdım… ;) Bence bir yatırımcı yatırım yapacağı girişimde şuna da dikkat etmeli: Yatırım yapılacak girişim tasarımından dolayı potansiyelini kaybetmiş mi kaybetmemiş mi?
İlk stepte tasarıma önem veremediyseniz projeniz bahsettiğim potansiyeli kaybetmek üzere olabilir. Projeniz çok başarılı olmuş olabilir ama tasarımı kötüyse işiniz hakkında pozitif konuşulacak bir detayı direkt es geçmiş ve elemiş oluyorsunuz.
Uber’i örnek alacak olursak;
Google Ventures'ın yatırım yaptığı ve yakında İstanbul'da da faaliyet gösterecek olan Uber'i ele alalım. Uber ilk çıktığı zamandan bu yana vip bir hizmet verdiğini söylemesine gerek kalmadan hepimiz bunu anlayabiliyorduk. Kapınıza kadar son model siyah bir araba geliyor ve isterseniz bunun şoförü de oluyor. Tamamen elit tamamen vip bir hizmet. Artık Uber Taxi'yi de eklediler. Şimdi biraz Uber'in o vip hissiyatını destekleyen renklerine ve tasarımına değinelim.
Renklerde siyah, gri kullanımı oldukça yoğun ve call to action için destek kuvvet diyeceğim mavi tonunu tercih etmişler. Siyah beyaz lifestyle fotoğraf kullanımları ile Uber'in vip havasını güçlü bir şekilde sürdürmüşler. Uber'e baktığımda sloganı ben bulacak olsam saat reklamları gibi olurdu herhalde :) "biraz erkeksi ve tamamen vip" derdim. Neyseki şanslılar sloganlarını ben üretmiyorum. :) Demek istediğim bir startup'ta herkes bilir hızlı manevralar yapmak çok önemlidir ve bu tasarımda da oldukça gerekli. Verdiğiniz hissiyat genelde sabit kalır ve bunu sonradan değiştirmek çok zordur. Bu yüzden bir çok firma ya isimlerini değiştirir ya da ilave yeni şirketler, markalar kurarlar. Vip iseniz vip hissiyatını tasarımınızla vermelisiniz. Cheap iseniz de aynı şekilde bunu tasarımla soru işareti kalmayacak şekilde vermelisiniz.
Peki bu kadar uğraşırsak bu bizi yavaşlatır mı? Hızlı olmak! evet kesinlikle çok önemli, "kervan yolda düzülür" diye göçebelikten entegre bir atasözümüz bile var fakat siz hayalini kurduğunuz bu yolculuğa çıkarken bence tasarım ile alakalı ilk bir kaç adımı oldukça emin atın derim. Sonra geri dönüp tekrardan temeli düzeltmeye çalışmak yıkıcı ve zahmetli olur. Bence hayatınızda size ulaşan tüm ürünlere bakın tercihinizi nasıl yapıyorsunuz? Sizi tasarımıyla muhakkak bir yerden yakalamıştır. Böyle bir gerçek varken üzerine büyük hayallerin ve yatırımların yapıldığı, uykusuz kaldığınız startupınızda buna zaman ayırmanız çok önemli değil mi? İlk etapta tasarıma zaman ayırmazsanız v2 veya v3 dediğimiz süreçte çok fazla vaktinizi alacak ve sizi yavaşlatacak. Bu işe bence ilk süreçte bir nebze dahi olsa özen gösterip çözün derim. Sonra üzerine inşa etmek çok daha kolay olacaktır.
Bunlar benim yatırımcı ve girişimci arkadaşlara bir tasarımcı olarak nacizane önerilerimdir. İletişimde kalmak isterseniz beni @kudretkeskin adresinden takip edebilir ya da [email protected] adresinden de ulaşabilirsiniz.
