Başarılı girişimlerin sırrı, içine düştüğü finansal döngüde nasıl ayakta kalabildiğinde saklı. Ürün ne kadar iyi olsa da, bir şekilde bulunması gereken 'para', girişim için nefes almak anlamına gelir. Bu yazıda da işte bu finansal döngünün (financing cycle) basamaklarından bahsedeceğiz.
Wikipedia'nın 'seed money' (başlangıç desteği) sayfasında görebileceğiniz bu grafik*, farklı finansal aşamalarda girişimin zamana (time) bağlı gelir/kazanç (revenue) değişimini gösteriyor. Çoğu girişim gelirleri artıya çıkmadan hayata veda ettiği için aslında bu grafik muradına ermiş girişimlerin yolculuğunu gösteriyor.
Ülkemizde de başarılı girişimlerin sayısının artmasını istediğimiz için, aslında bilinen ama çok sık aklımıza gelmeyen bu döngünün temel noktalarını sizlerle (Türkçe olarak) paylaşmanın faydalı olacağını düşündük.
Ölüm Vadisi (Death Valley) : Girişimlerin çok büyük çoğunluğunun eriyip gittiği aşamayı ifade eder. Girişim fikir aşamasından sonra kırılma noktasını geçene kadar bu vadi içinde sayılır. Finansal açıdan tohum yatırım (melek yatırımcılar, aile ve tanıdıklar) ile direnç arttırılabilir. Son yıllarda artan girişim hızlandırma programları daha fazla girişimin ölüm vadisinden çıkmasını sağlamaktadır. Yani girişim okyanusunda nasıl yüzülmesi gerektiğini girişimcilere öğretirler.
Son olarak Kuzey Amerika'nın en alçak (-86 m), en kurak, ve en sıcak yerinin Ölüm Vadisi (Death Valley) olarak adlandırıldığını da ekleyelim.
Kırılma Noktası (Break even point (BEP)- Self sustainability): Operasyonel gelirlerin giderleri yakaladığı nokta. Bu noktayı yakalayan girişim kendi kendini idare edebileceği için doğru yatırımı bulması arayışını sürdürmesi veya yatırım sürecinde ayakta kalabilmesi açısından önem taşır.
Erken Aşama (Early Stage): Girişimlerin kırılma noktasını geçip, girişim sermayedarları (VC) tarafından beslendiği aşamadır. Bu aşamada girişimciler nakit akışını artıya geçirmeye ve istikrarlı bir büyüme yakalamaya çalışır.
İleri Aşama (Later Stage): Bu aşamada girişimciler 3. tur ve ara finansmana kapılarını açar. Gelirler yükselmiştir ve artış hızı düşmüştür. Bu dönemde stratejik ortaklıklara, satın alma ve birleşmelere daha sık rastlanır.
Ara Finansman (Mezzanine): Girişim ileri aşamaya geçtiğinde öngörüleyemen gereksinimlerin için kaynak sağlanmasıdır. Girişim sermayesi şirketleri, hisse senedine dönüştürülebilir tahvil ve hisse rehini yoluyla şirketlere finansman sağlayabilir. Ancak bir şirket aldığı borcu ödeyememesi durumunda borcu veren taraf, bu şirkete ortak olma hakkını kullanabilir.
Halka Arz (IPO): Bir şirketin hisselerini piyasaya (çok sayıda ve önceden bilinmeyen yatırımcılara) açmasıdır. Halka arz öncesinde çağrıda bulunan şirket ileri aşama yatırımlardan sonra büyümeyi yeniden tetiklemek ister.
Borsa (Public Market): Halka arz edilen şirketin hisselerinin satışa sunulduğu piyasa. Halka arz edilen payların Borsa’da Pay Piyasası (PP) veya Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP) dahilinde işlem görebilir.
İkinci Halka Arz (Second Offerings / Follow-on Offerings): Halka arz olunan şirketin pazar dinamiklerine göre yeni bir hisse payını daha halka sunmasını ifade eder.
