Funders and Founders’ta gördüğüm ve sonrasında biraz Türkiye şartlarına göre değiştirdiğim “girişimler nasıl doğmalı ve büyümeli?” konusunu Webrazzi okuyucuları için yazılı hale getirdim. Bu adımları mutlaka atmanız gereken adımlar olarak değil, kendinizi sorgulamak açısından incelemenizi tavsiye ederim.
Adım 1: Problem bulun. Problemlere odaklanın, paranoyak olun, başkalarının görmediği problemleri görmeye çalışın. Bu problemin iki özelliği olmalı, yeterince çok kişi bu problemden şikayetçi olmalı, ikincisi ise çözüm önerisi sizde olmalı.
Adım 2: Çözümünüz üzerine çalışın. Çözüm önerinizi yazılı hale getirin, üzerine düşünün, google ve yandex’de çözümünüzü daha önceden deneyen var mı araştırın. Bunu yaparken Angel.co, Crunchbase ve Webrazzi Veritabanını detaylı incelemeyi unutmayın. Bulduğunuz çözümün daha önceden yapılmış, hatta başarısız olmuş olması sizi olumsuz etkilemesin, o çözümün neden başarısız olduğunu inceleyin. Belki doğru zamanda hayata geçirilmedi, belki yanlış şekilde hayata geçirildi.
Adım 3: Prototip yapın. Çözümünüzü hayalinizdeki kullanım şekline göre (mobil, web..) prototip haline getirin. Bunun için photoshop gibi bir program da kullanabilirsiniz, bir mockup aracı da kullanabilirsiniz. HTML5 ile yapılmış WYSIWYG araçlar da işinizi görebilir. Profesyonel gözükmesi için serbest çalışan bir tasarımcıya taslak çizdirmenizi öneririm. Bunun için behance ve dribbble gibi tasarımcı ağlarını kullanabilirsiniz.
Adım 4: İlk müşterilerinizi bulun. Prototipinizi hedef kitle olarak düşündüğünüz 100 kişiye gösterin. Deneyimli girişimcilere, mentorlara da gösterebilirsiniz fakat hedef kitlenizin görüşleri her zaman daha değerlidir.
Adım 5: Gözle-Değiştir-Gözle! Prototipinizi gösterdiğiniz müşterilerinizi gözleyin, neyi sevdiler, neyi sevmediler. Müşterilerinizin çözüm önerilerini değil, problemlerini dinlemeyi unutmayın. Her geri bildirim sonrası ürününüz adım adım gelişsin.
Adım 6: Kurucu ortak bulun! Tek kişi olursanız fazla bölünürsünüz ve hiç bir konuya tam anlamıyla odaklanamazsınız, moral motivasyon da bu işin diğer yan etkileri. Bu nedenle sizi tamamlayan bir kurucu ortak bulun. Venturro, Girişim Fabrikası ve Etohum etkinlikleri kurucu ortak eşleştirmeleri için güzel ortamlar.
Adım 7: Şirket kurun! Birikiminiz varsa veya ailenizden bir miktar destek aldıysanız şirketinizi kurun. En çok sorulan soru şahıs şirketi mi, limited şirket mi anonim şirket mi kurmalıyız sorusudur. Yatırımcı A.Ş. kurmanızı isteyecektir. Bu nedenle A.Ş. kurmanızda fayda var fakat yatırımcıya olan uzaklığınız fazla ise geçici olarak şahıs şirketi kurabilirsiniz veya bu adımı melek yatırım bulduktan sonra gerçekleştirebilirsiniz.
Adım 8: Melek yatırım bulun! Prototipinizi, ilk potansiyel müşterilerinizin geri bildirimlerini de içeren bir sunum ile melek yatırımcıya götürün. Bu konuda etohum, GBA gibi oluşumlara gidebileceğiniz gibi prototipinizde sizin beklentileriniz ile pazarın beklentisi arasında fark olduğunu düşünüyorsanız ürününüzü yalın girişim metodolojisine göre biraz daha evrimleştirmek için girişim fabrikası programlarına katılın.
Adım 9: En yalın ürününüzü ortaya çıkarın! Artık prototipden gerçek bir ürüne geçme adımındasınız. Aldığınız yatırım ile fikrinizin en yalın halini lanse edin. Bu adımda en büyük yanılgı ürüne tutmayacağı endişesi ile gereğinden fazla özelliği ekleme çabasıdır. İnanın ürününüzün bir çok özelliğini kullanmayacaklar. O yüzden bırakın ürünü müşteri geri bildirimleri geliştirsin.
Adım 10: Kullanıcılarınızı gözleyin! Ürününüzü lanse ettiniz, herkes Webrazzi sayesinde duydu (tek pazarlama planınız Webrazzi’de yazısının çıkması olmasın, Webrazzi sadece ilk adım), peki gelen müşterilerin ne kadarı tekrar gelmeye devam etti. Eğer ürününüz bir yerlerden hava kaçırıyorsa ne kadar şişirseniz de işe yaramayacaktır. Bu nedenle hava kaçıran yerleri bulun ve düzeltmeler yapın.
Adım 11: İlk 1000 üyenizi kazanın! Ürününüzün bağlılık yarattığını da varsayarak ilk 1000 müşterinizi kazanmaya çalışın. Bunun için fazla bütçeniz olmadığını varsayarsak büyük firmalara göre en büyük avantajınızı kullanmalısınız! Çok hızlı olun, müşterilerinizle tek tek ilgilenin, onlara öyle ilgi gösterin ki başkaları ile deneyimlerini paylaşsınlar.
Adım 12: Hızlı büyüyün! Yavaş ve emin adımlarla büyüyerek iyi bir iş yaratabilirsiniz fakat yatırımcıların yatırımlarından 5-6 yılda çıktığını düşünürsek sizin 5-6 yıl içerisinde çok çok büyümüş olmanız gerekiyor. Bunun için hızlı büyüme yolları bulmanız gerekiyor. Hızlı büyümek için ise yapabileceğiniz en iyi şey tüm mecraları denemek ve en verimli ve sizi en hızlı büyütebilecek olanlara odaklanmak. Burada pazarlamaya para harcayarak çok hızlı büyüyebilirsiniz fakat önemli olan en verimli kanalı bulmak ve orada bir fark yarattığınızı göstermek zorundasınız. (Adwords’e ayda 50 bin TL harcadık, çok büyüdük şeklinde olmamalı, size kazandırdığını, uzun vadede sürdürülebilirliğini incelemeniz gerekiyor.)
Adım 13: İlk faturanızı kesin. Müşteri kazandınız, eğer e-ticaret sitesi sahibiyseniz zaten bu aşamadan önce ilk 1000 müşterinden para kazandığınızı varsayalım. Ürününüzde bir şey satmıyorsanız (örneğin sosyal ağ projeniz var) işiniz biraz daha zor, bu aşamada ne kadar trafik ile ne kadar reklam alabileceksiniz gibi sorular sizi zorlayayacaktır. Kişisel tavsiyem ilk iş modeliniz ne olursa olsun reklam olmasın, bir şeyler satmaya çalışın!
Adım 14: VC bulun! Fatura kestiniz, her hafta katlanarak büyüyorsanız zaten VC size gelecektir fakat gelmezlerse de rakamlarınızı alıp VC’leri ziyaret edin. Burada en büyük yanılgı yaptığınız sunumun neredeyse %80’ini ürün anlatmakla geçirmektir. Sunumunuzun %30’unda ürünü anlatın, geri kalan zamanda rakamlarınızdan, pazarın durumundan ve neden hızlı büyüdüğünden ve yatırım alırsanız nasıl büyüyeceğinden bahsedin.
Adım 15: Belirsizlikleri yok edene kadar çalışın! Ürününüz pazarda, yatırımlar aldınız ama iş modelinizde, hedef kitlenizde, büyüme kanallarınızda belirsizlikler olacaktır. Bu belirsizlikleri gidermek için çalışın, çalışın, çalışın.
