Her şey Cuma günü Facebook'un halka açılmasıyla başladı. Büyük umutlarla borsaya açılan Facebook, ikinci günün sonunda yaklaşık 20 milyar dolar kadar değer yitirdi. Hızlı düşüşün üstüne 'balon' tartışmaları başladı. Bu da yetmezmiş gibi şirkete iki soruşturma, bir de dava açıldı. Bir kaç günde dönen bu olayların nasıl geliştiğini açıklamaya çalışacağız.
İlk olarak Facebook'un halka açılmadan önce SEC gönderdiği S-1 dosyasından bahsetmek istiyoruz. Yollanan dosyalarda şirketin kullanıcı sayısı, mobil cihaz kullanımı, geliri ve hatta günlük beğeni sayısı bile yer alıyordu. Bahsettiğimiz bu dosyalar herkesin bildiği gibi halka açılacak şirketlere talep toplamak için hazırlanıyor. Facebook'un 'hata' yaptığı noktalardan biri bu S-1 dosyasındaydı. İddialara göre Facebook'un ciro tahmini gizlenmiş; bu noktada ciro tahminini yapan ve Facebook IPO'sunu yöneten Morgan Stanley'nin adı ön plana çıkıyor. Morgan Stanley, Facebook'un cirosunda akıllı cihazların kullanımının artmasıyla beraber reklam gelirlerinde bir gerileme olacağını öngörüyormuş. Ancak Morgan Stanley'nin bu veriyi sakladığı öne sürülüyor. Bu göz ardı edilebilecek bir detay değil çünkü gelir tahminleri yatırımcıları doğrudan etkiliyor.
Bu olayın gün yüzüne çıkmasıyla beraber, Facebook hissesi satın alanlar bankalara ve Facebook'a suç duyurusunda bulunmaya başladı. Dava dilekçelerinde ön plana çıkan cümleyse "Şirket gelirlerinde keskin düşüşler olacağı yönündeki tahmin gizlendi".
Şirkete açılan soruşturmalardan bir diğerini SEC Başkanı Mary Schapiro ve Finansal Düzenleme Kurumu (FINRA) CEO'su Richard Ketchum gerçekleştiriyor. Bu soruşturmada ön plana çıkan konuysa bazı yatırımcıların avantajlı giriş hakkı sağlaması. Bu soruşturmanın ayrıntılarıyla ilgili herhangi bir veri elimizde yok. Soruşturma hakkındaki yeni bilgilerle haberi güncelleyeceğiz.
Zarar eden yatırımcı dava açtı
Öte yandan Facebook'a bir kötü haber de bireysel yatırımcılardan olan Phillip Goldberg'ten geldi. Yaklaşık 2 milyar dolar değerinde şirket hissesi satın alan Goldberg, Nasdaq'taki teknik arızalar yüzünden zarar ettiğini iddia ediyor. Nasdaq yönetimini suçlayan Goldberg, açılıştaki teknik arıza nedeniyle en az 30 milyon adet Facebook hissesinin olumsuz etkilendiğini savunuyor. Nasdaq aslında bu suçlamayı kabul ediyor. Nasdaq CEO'su Robert Greifeld, Facebook'un ilk işlem gününde kote oluşunda hata yaptıklarını kabullenici sözler etmişti.
Öte yandan Facebook'un 104 milyar dolar değerle halka açılmasının 'balon' olduğu söylentileri de hızla ivme kazanıyor. Özellikle şirketin 6 milyar dolar aktif büyüklüğü olması bu iddiaları güçlendirenler rakamsal verilerden. Şirketin aktif büyüklüğüyle değeri arasında bir oran yaptığımızda bir uçurumla karşı karşıyayız. Kıyaslama açısından bir fikir vermek için Apple'a bakabiliriz. Apple'ın aktif büyüklüğü 150 milyar dolar ve şirketin değeri bugün itibariyle 533 milyar dolar civarında. Yani şirketin aktif büyüklüğü, toplam hisse değerinin hemen hemen 4'te biri. Ancak Facebook'ta bu oran yaklaşık 17'de bir. Aradaki bu fark, Facebook'un 'aşırı değerlendiği' iddiasına dayanak yapılıyor. Not olarak, 'aktif büyüklük' belli bir dönem içindeki mali bilanço toplamıdır. Kısaca ortada ne kadar para döndüğü gösterir.
Facebook NYSE endeksine geçebilir
Yukarıda paylaştığımız haberlerin hepsi Facebook'un aleyhinde bir görünüme sahip ve hemen olmasa bile gelecekte Facebook'un hisselerini olumsuz olarak etkileyebilecek cinsten. Facebook bu kötü gidişhatı engelleyebilmek için bazı planlar yaptığı da iddia edilenler arasında. Şirketten son sızan bilgilere göre Facebook, NASDAQ'tan vazgeçip, NYSE endeksinde işlem görmek istiyor. Teknik açıdan bunun gerçekleştirilmesi hiç de kolay değil. Ancak şirketin konuştuğu seçenekler arasında olduğu duyumları dolaşıyor.
Yazımızı Facebook'un ulaştığı değere esprili bir yorum yapan önemli yatırım şirketlerinden PIMCO'nun CEO'su Muhammed El-Erian'ın sözleriyle bitirelim: "Facebook'a girmeyi bilmiyorum, ama balonun ne demek olduğunu biliyorum." :)