Teknoloji ve internet dünyası yeni bir balonun içinde olup olmadığına dair olumlu/olumsuz çeşitli görüşler ortaya koymak mümkün. Ancak bunlar arasında bir örnekle üzerinde durulan bir görüş var ki, yatırımcıları yakından ilgilendiriyor.
NY Times'da geçtiğimiz haftasonu yayınlanan bir yazı yatırımcıların riskli girişimlere milyon dolarlar akıtmasından bahsederken Color adlı mobil uygulamanın adını öne çıkarmıştı. Aynı konumdaki kişiler arasında fotoğraf paylaşımına izin veren uygulama tanıtıldığı ilk günlerde 41 milyon dolar yatırım alarak dikkatleri üzerine çekmişti ama beklenen ilgiyi göremeyen Color, teknoloji/internet balonunun yeniden şişirildiği yönündeki yorumlara sebep oldu.
Neler Oldu?
Color yatırım aldığında hiç kullanıcısı yoktu ve sadece kullanıcı başına bir fiyat biçilseydi yatırım almayı haketmiyordu. Ancak yatırımcılar haklı olarak Color'ın yenilikçi ve değer yaratacak bir uygulama olmasını hesaba katarak milyonlarca kullanıcıya ulaşağını tahmin ederek elini cebine atmaktan çekinmedi. Fakat öyle olmadı.
Yatırım toplamak konusunda başarılı olan seri girişimci Bill Nguyen, kullanıcıları yakalamak konusunda zayıf kaldı. Color'ın almış olduğu yatırım kısa ve orta vadede ihtiyacı olan miktardan çok daha fazlaydı ve Nguyen, color.com ve colour.com'a toplam 425 bin dolar öderken, çalışan sayısının 4 katına yetecek bir ofis çıktı ve ofisini Google gibi döşedi. Aynı zamanda pahalı mühendisler de aldı. Tabi tüm bunların Color'ın milyonlarca kişiyi kendine çekemesiyle doğrudan ilgisi yoktu.
Ne Dediler?
Bu durum hem yatırımcılarda hem de sektörel anlamda bazı tedirginliklere neden olurken Nguyen'i pek oralı olmayarak şunları söylüyordu;
"Şu an yeni teknoloji şirketleri için çok elverişli bir ortam var. Topladığımız para, başka bir zamanda toplayabileceğimizden çok daha fazlaysa bunun için özür dileyecek değilim.
Her zaman ihtiyacımdan fazla para toplarım, böylece tökezlediğimde rakiplerimden daha fazla dayanabilirim."
Chicago merkezli bir girişim fonu yöneticisi EricLefkovsky, Facebook, Zynga ve Twitter gibi başarı öykülerinden ilham alanlarların her fikre yatırım yapmak istediğini söylüyor. Bu durumdan haberdar olan Google Ürün Yöneticisi Chrys Bader ise Twitter'da bir balon olduğundan bahsederken Color'ın alan adı satın almalarına gönderme yapıyor. Color, colorapp.com'da olsaydı ne değişirdi? Bir kaç 10 dolara uygun bir de kısa url bulunurdu kesin.
Bir başka yatırım firmasının yöneticisi Mark Suster ise daha keskin konuşuyor;
"Her balonla beraber bazıları öne çıkıp Google olabiliyor ama bu kural değil, istisna. Başarıya ulaşan her girişime karşılık 250 girişime aptalca değer bilmiştir."
Gerçekler!
Aslında tartışmanın özünde Nguyen'in yani Color'ın fazla para toplamış olması değil, henüz ortada olmayan bir ürün için yatırımcıların cebinden tonla para çıkarmış olması yatıyor. Çünkü girişimlerin bir başkasının gözündeki değeri, sahip olunan sermayeden çok dışarıdan gelen yatırımlara bağlı olarak şekilleniyor. Örneğin Nguyen'in Color'a harcayabileceği 41 milyon dolardan çok daha fazla parası* var ama bu durum girişimin değerini direkt olarak etkilemiyor. İşin içine cebinden para çıkarmaya hazır yatırımcılar girdiğinde dengeler ve gerçeklik değişiyor.
Tüm bunlar, ABD'de girişimcilik dünyasının giderek büyümesiyle yatırımcılar arasındaki rekabetin ve hata yapma katsayısını arttırıyor. Yapılan erken yatırımları girişimlere normalin üzerinde değer yükleyerek ve pek de güvenli olmayan bir ortam yaratıyor.
Belki ilerde Color yatırımcılarını sevindirecek ama sadece kafada yaratılan değerler, büyük olmasa da küçük balonların patlamasına ortam hazırlıyor. Artık ABD pazarı hevesli internet girişimcileri ve yatırımcıları için fazla kalabalık ve tehlikeli bir yer..
*Nguyen, Onebox'u 850 milyon dolara, Lala'yı da 80 milyon dolara satmıştı.
