Açıklama: Ersan Özer itiraf.com, istanbul.net, uzmantv.com sitelerinin kurucusudur. Konuk yazar olarak bu yazısı Webrazzi’de yayınlanmıştır.
Bir projeniz var. Hayata geçirmek istiyorsunuz. Bir risk sermayesi şirketine gittiniz. Ne mutlu ki projenize para koymaya ikna oldular.
Bunun karşılığında sizden neler talep edileceğini biliyor musunuz?
- Anonim şirket kurmanız istenir. Bunun 2 sebebi var: a) Limited şirketin hisse satışında tüm ortakların rızası gerekir. Anonim şirkette ise yazılı bir şey yoksa isteyen istediğine hisse satabilir. b) Şirketin kuruluşundan 2 yıl sonra hisse satışından vergi doğmaz. Yani exit yaptığınızda tüm parayı cebinize koyarsınız.
- Paranın hangi sürede konulacağı, nasıl harcanacağı, şirket hisselerinin nasıl satılacağı gibi birçok detayın yer aldığı bir sözleşmeyi imzalamanız istenir. (Risk sermayedarınız şirkete para koydukça hisse sahibi olur. Örneğin, yüzde 10 ortaklıkla başlar. Yine örneğin, paranın tamamını koyduğunda yüzde 50 hissedarlığa ulaşır.)
- Hayat sigortası yaptırmanız istenir. (Varisleriniz için hayırlı bir şey.)
- Şirket yönetiminde önceliği yatırımcıya vermeniz istenir. (Yani yönetim kurulu üyelerinin çoğunluk olacak tarafını risk sermayedarı seçer.)
- Düzenli olarak parayı nasıl harcadığınızın hesabını vermeniz istenir. (Ayrıca belli bir miktara kadar harcama yetkiniz vardır. Bunu aşan rakamlar için yönetim kurulu kararı gerekir.)
- Şirket hissesi satılırken önceliği yatırımcıya vermeniz istenir. (Misal, Doğan geldi ve şirketin %50'sini almak istedi. Eğer sözleşmeye madde koydurmadıysanız, "Ben Doğan ile ortak olmak istemiyorum" diyemezsiniz. Risk sermayedarı öncelik sahibi olduğu için hissesinin tamamını Doğan'a satabilir.)
- Hatta şu da istenir: Doğan geldi ve şirketin tamamını almak istedi. "Bu site benim çocuğum gibi. Doğan bu işi öldürür. Hayatta satmam" diyemezsiniz. Çünkü sözleşmede, "Girişimci, yatırımcının hisse satış koşullarına uygun şekilde hisselerini satmak zorundadır" maddesi yer alır. Yani risk sermayedarı kendi hissesi için kaça anlaşmışsa sizin hisseniz de aynı paraya satılır. Şirket Doğan'ın olur. (Bunun bir diğer kötü versiyonu ise, sizin daha yüksek bir değer biçmeniz ama sermayedarın onun altında değeri kabul etmesi olabilir.)
