Birçoğumuzun yakından tanıdığı, Webrazzi Summit 2021'de canlı canlı dinleme fırsatı yakaladığımız Prof. Dr. Derya Unutmaz, sentetik biyoloji ile Covid-19 tedavisini buldu!
Tıp doktorluğu unvanını İstanbul Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1991 yılında alan; İsviçre’nin Basel kentinde Novartis’in immünoloji bölümünde, İtalya, Siena’daki Novartis ve Chiron Corporation’ın İmmünobiyoloji Araştırma Enstitüsü ve New York Üniversitesi Skirball Enstitüsü’nde doktora ve doktora sonrası çalışmalarını tamamlayan Derya Unutmaz, bu tedavi ile ilgili tüm detayları Arda Kutsal ile gerçekleşen canlı yayında aktardı.
Derya Unutmaz, bu çalışmalara aslında 1 ila 1,5 yıl önce çalışmaya başladıklarını açıkladı. Her geçen gün yeni bir Covid-19 varyantı ile karşılaşıyoruz. Bu nedenle savunmanın sürekli güncellemek gerekiyor. Antikorlar Omicron'a karşı etkilerini kaybetmeye başladılar. Bu nedenle Derya Unutmaz ve ekibi, sentetik biyolojiyi kullanarak bağışıklık sistemini yeniden programlama ve varyantların kaçamayacağı bir yöntem geliştirmek istedi.
Virüsün hücrenin içine girebilmesi için bir anahtar bulunuyor. Antikorlar buradaki proteine etki ediyor ve anahtarı bloke edersen virüs hücreye giremiyor. Ancak Omicron varyantı bundan kaçabiliyor. Hücrenin yüzeyindeki reseptörü kullanmak istedikleri için de sentetik biyoloji ile bunu geliştirdiler. Aslında burada geliştirilen şey iki taraflı bir molekül. Bu molekülün iki ucu farklı görev yapıyor. Bir tarafından ACE2 kilidi bulunuyor ve bu taraf bir antikora bağlanıyor. O antikor arka plandaki T hücrelerine haber veriyor. Burada önemli olan ACE2 virüsün yüzeyinde olduğu için virüs hücreye bağlandığını sanıp hücreye giremiyor.
Virüs hücrenin içine girdi diyelim, arka plandaki T hücreleri bunları çağırıp virüsle entegre olmuş hücreleri, yayılmaması için yok etmek durumunda. Bu da molekülün diğer tarafı ile yapılıyor. Yani aslında hücre etiketlenmiş oluyor. Diğer taraf da T hücresine bağlanıp o hücreyi öldürüyor. Aynı zamanda sentetik molekülü dışarıdan vermek yerine hücre içine programladıkları bir yöntem de bulunuyor ve bunun gelecek varyantlara karşı işe yarayacağı belirtiliyor.
Sentetik biyoloji aslında 15-20 yıldır gelişen teknoloji alanı. Geleceğin teknolojik sistemlerinin de çok daha iyi konuma geleceği belirtiliyor. Sentetik biyoloji, biyolojiden ilham alarak doğada olmayan yepyeni moleküller geliştirmek demek. Bunları kullanarak da hücreleri programlamak göz önünde bulunduruluyor. Sentetik biyoloji ile zararlı maddeler ortadan kaldırılabiliyor. Yeni moleküller üretilerek ilaç haline getiriliyor. Şu an kullanılan mRNA aşıları da bir noktada bunun örneği.
Derya Unutmaz, bilgisayarın başında oturup akıllarındaki proteini biyomühendislik ile oluşturabildiklerini söylüyor. Yani bu protein burada kodlanıyor. Bu daha sonra DNA olarak üretiliyor. Bu teknolojinin çok çok ilerlediğini belirten Derya Unutmaz, 15-20 yıl önce aylar süren bu sürecin artık 1-2 gün hatta belki saniyeler sürebildiğinin altını çiziyor. Bu moleküller hücrelerin içine konuluyor. Bu sayede hızlı bir şekilde işlenebiliyor. Unutmaz, burada en zor kısmın ise deneyleri yapabilmek olduğunu belirtiyor.
Yayında da bahsedilen, Derya Unutmaz'ın yıllar önce kaleme aldığı ve "biosingularity" kavramını detaylı bir şekilde anlattığı yazıya buradan ulaşabilirsiniz.
İlk Yorumu yazmak ister misiniz?
Yorum Yazmak için Giriş Yap