EBA'dan eDX'e uzaktan eğitim teknolojilerine yakından bakış

İki çocuk annesi Deniz Şenol Sert hem anne hem de akademisyen olarak uzaktan eğitim meselesine en çok kafa yoranlardan... Özyeğin Üniversitesi'nde doçent olan Sert, özel okula giden iki çocuğunun da  geçen hafta itibarıyla uzaktan eğitime başladığını söylüyor. Sert, "14 yaşındaki büyük kızım Lise Giriş Sınavı'na hazırlanıyor. Her gün yapması gereken belli soru sayısı var. Bunu da öğretmenine raporlamak zorunda... Sorumluluklarının farkında!" diyor. 9 yaşındaki kızının ise bu duruma adapte olmakta zorlandığını söylüyor. "Biz söylemeden asla  derse oturmuyor. Öğretmen bütün kitapları eve gönderdi Bir grup da ödev verdi. Konuları izleyip ödevleri yapması lazım. Ama daha ilk günden ders yapmak istemedi" diyor.

Corona virüsüyle mücadele önlemleri kapsamında tatil edilen bütün okullar bugün itibarıyla uzaktan eğitime geçiyor. Geçen hafta Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk ve YÖK Başkanı Yekta Saraç'ın yaptıkları açıklamaların ardından Türkiye’de bulunan 68 bin 415 okul ve 123  üniversite dersleri tamamen sanal ortamda canlı, görüntülü, sesli olarak işlenecek. Öğrenciler, öğretmenler ve akademisyenler İnternet bağlantısı sağlanan her ortamdan sisteme bağlanarak sınıf ortamında derse katılabilecek.

Üniversiteler de bu dönemde kendini bu eğitim biçimine adapte ederken alt yapısı olmayan üniversiteler için açık ders malzemeleri havuzu açılacak. Aynı zamanda derslerin TRT kanallarından takip edilmesi sağlanacak. YÖK Başkanı Yekta Saraç, vizelerin online yapılmasına ilişkin, "Bu hususu üniversitelerin kendi karar süreçlerinde, kendi şartları içerisinde sürdürmelerinin doğru olduğunu düşünüyoruz" diye konuştu. Dersler Office 365'te bulunan sohbet tabanlı bir çalışma sistemi Microsoft Teams''in yanı sıra Google Classroom, Google Meets, Moodle ve Sakai gibi uzaktan eğitim sistemleri kullanılıyor.

Örneğin Özyeğin Üniversitesi'nde a-senkron sistemine geçildi. Yani sadece dersin videosunu sisteme yüklemek yetecek. Doçent Dr. Deniz Şenol Sert, "Bu sistemin işleyip işlemeyeceği olup olmayacağını derse katılan öğrenci sayısı etkili olacak" diyor. Her dersi için WhatsApp grupları kurduğunu söylüyor ve nedenini şöyle açıklıyor: "Çünkü hepimiz için belirsiz dönem. Öğrencilerimin motivasyonu zaten az..."

Uzaktan eğitim EBA ile yapılacak

İlkokul, ortaokul ve lisede okuyanlar örgün eğitime alternatif olarak Eğitim Bilişim Ağı (EBA) ile devam ediyor. EBA, Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından yönetilen online sosyal eğitim platformu. MEB'in Fatih Projesi kapsamında geliştirilen projenin, tüm içerikleri İnternet üzerinden sağlıyor. Bugün saat 09.00'da başlayan dersler okuldaki gibi 40 dakika değil 20 dakika olacak. Sisteme öğrenci, öğretmen veya e-okulda kayıtlı olan veliler giriş yapabiliyor. Öğrencilerin öncelikle EBA şifrelerini almaları gerekiyor.

Sistem, özelleştirilmiş öğrenme ortamı ve arayüz, öğrenciye özel takvim, destek yayınlar ve kaynaklar, oyunlar, tüm ders içeriklerine tek yerden erişim, soru ve sınav bankası, öğretmen desteği gibi imkanlar sunuyor. Sistem üzerinden başarılarını izleyebilen öğrenciler ayrıntılı rapor alabiliyor, puan topluyor, rozet kazanıyor. Öğrenciler bu yıl ücretsiz dağıtılan okul kitaplarına yerleştirilen QR kodlar ve mobil uygulama ile ilgili dersin içeriklerine EBA üzerinden doğrudan erişim sağlayabiliyor.

Örneğin öğrenci ders çalışırken QR kodu okuttuğunda konunun videosuna ulaşabiliyor. İçeriklerin önemli bir kısmı hazır. EBA’daki eğitim tüm operatörler tarafından ücretsiz 3 GB’lık internetle sağlanacak. Cep telefonu, tabletten de bu eğitimleri almak mümkün olacak. 1600’den fazla ders ve 29 bin içerik aktarılacak. Bu son kullanıcıya Content Delivery Network (CDN) platformu Medianova üzerinden yapılacak.  

D-Smart ve TV+'de hangi kanallar kullanılacak?

TRT'de yayınlanacak dersler D-Smart'ın 3 TV kanalında bulunuyor. İlkokul 138, ortaokul 139, lise 140'uncu no'lu kanallarından yayınlanacak. Turkcell'in TV+’sinde ise hem kutu hem de mobil cihazlar üzerinden erişilebilecek olan TRT EBATV İLKOKUL 106 numaralı, TRT EBATV ORTAOKUL 107 numaralı, TRT EBATV LİSE de 108 numaralı kanaldan izlenebilecek. TV+ mobil uygulamasında da kanallar ana ekranda yer alacak. Öğrencilerin online eğitimlerini rahatça alabilmeleri için, tüm Turkcell’lilere TV+’ta geçerli 10 GB İnternet paketi tanımlanacak.

1960'lara kadar uzanıyor

2025'te 300 milyar dolar olması beklenen uzaktan eğitim pazarının tarihi 1960'lara kadar uzanıyor. O dönem de bu fikrin aracı televizyondu. Bir dönem televizyonlarda açıköğretim dersleri anlatılıyordu. 2000 sonrasında ise İnternet ve mobilite kavramlarıyla online eğitimin yükselişi başladı. İşin başını çeken ise Massachusetts Institute of Technology (MIT) oldu. Üniversite 2001'de derslerini İnternet'ten yaymaya başladı ve geçen zamanda 2 bin 200 MIT dersi bedava olarak dağıtıldı. Bugün online eğitim alanında üç model ön plana çıkıyor. İlki "Kitlese Açık Çevrimiçi Kurslar" (MOOCs). Basit anlamda üniversitelerin, ders içeriklerini online paylaşmasını ifade ediyor. Çoğunluğu bedava... Ama kayıt olunan program sonunda sertifika alınmak isteniyorsa belli bir ücret ödenmesi gerekiyor.

Bu alanın en popüleri Harvard ve MIT'nin ortak platformu eDX. Nisan 2012'de açılan platform çok geniş bir kitleye hitap ediyor. Bu alanın diğer büyükleri ise bağımsız girişimciler tarafından kurulan Udemy, Udacity ve Coursera. Dersleri tıpkı üniversitede olduğu gibi belli dönemlerde açan Coursera, katılım için herhangi bir ücret talep etmiyor. Fakat dersi tamamladığınızı gösteren bir sertifika almak istiyorsanız belli bir ücret ödemeniz gerekiyor. Tayvan merkezli iTutorGroup ise diğer platformlardan farklı olarak canlı e-öğrenme dersleri veriyor. Milyar dolarlık girişimler arasında yer alan Age of Education ise 2-8 yaş arası çocukların erken dönem eğitimlerine temel oluşturacak içerikler sağlıyor.

Bu platformlar eğitimi daha demokratik ve  teknoloji yardımıyla da daha erişilebilir hale getirmeyi amaçlıyor. Corona virüs karşısında alınan tedbirler doğrultusunda Türkiye topyekun olarak uzaktan eğitime geçiş yaptı. Önümüzdeki dönem bu eğitim biçiminin etkilerini daha net görebileceğiz.