Teknoloji sektörüne yakınlığı ve uluslararası finans deneyimiyle teknoloji yatırımcılığına yönelen Fırat İleri, 2012 yılında Hummingbird Ventures'a ortak olarak katıldı.
Bundan önce JP Morgan'da yatırım bankacılığı alanında çalışan Fırat İleri'nin MIT'den Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği alanlarında lisans ve yüksek lisans dereceleri var. Hummingbird'de Türkiye ve Orta Doğu merkezli girişimlere odaklanan Fırat İleri, bugüne kadar Armut, Gram Games ve Kraken gibi girişimlere yatırım yaptı.
Erken dönem girişimlerle ilgilenen Fırat İleri, bugüne kadar karşılaştığı girişimler arasında kendisini yatırım yapma kararına ikna edenlerle ilgili şu ortak özellikleri sıralıyor:
- Portföy şirketlerlerimizi incelediğim zaman, çoğu girişimcimiz, bizden yatırım almadan önce birikimlerinin çok ciddi bir kısmını kendi girişimlerine yatırmış oluyorlar. Aylarca/yıllarca ciddi bir mücadele ve dayanıklılık gösterip güzel yerlere gelmiş oluyorlar. Girişimcilerin, girişimlerini, bir sonraki seviyeye taşımak için maddi/manevi fedakarlıklar yapıp, bu ise bağlı olmaları bizim için çok önemli. (Fikir aşamasında, işe başlamanın şartı olarak yatırım isteyen girişimciler çoğu zaman ilgimizi çekmiyor).
- Girişimcinin şirketin vizyonunu, hikayesini ve planlarını ne kadar iyi anlattığı çok önemli. İleride daha büyük yatırımlar alabilmek, müşterilere ne yaptığını anlatıp, büyüyebilmek, hem de takımı büyütürken, 'A player' çalışanları çekebilmek için bu çok önemli. Ben yatırımcı tarafında olmaktan çok memnunum ama bazı girişimci ve girişimler o kadar etkileyici oluyor ki, herşeyi bırakıp onunla şirkette çalışmaya başlamak istiyorum. Yatırım yapmadan önce düşündüğüm kriterlerin başında bu var: "Herşeyi bırakıp, tüm risklere rağmen, bu girişimci ile beraber çalışmak istiyor muyum? Şirketin vizyonu ve potansiyeli beni ilk toplantı sonrası ne kadar heyecanlandırıyor?" Ayrıca, şirketin dışında, girişimcinin kendi ile ilgili olağandışı birkaç detayı anlatması bizi çok heyecanlandırıyor. Bir seferinde, bir girişimci bir önceki şirketinde yasal düzenlemelerden dolayı, her mikro işlem için fatura yazdırması gerektiğini ve günde binlerce fatura yazdırabilmek için, akşamları geç vakitlere kadar çalışıp, LEGO'dan bir fatura yazdırma cihazı geliştirdiğini anlatmıştı. Bu girişimcinin maker/hacker mantalitesi beni çok etkilemişti ve daha sonra bu girişime yatırım yaptık ve şu anda portföyümüzdeki en hızlı büyüyen girişim. Bu tarz detayları saklamamak ve etkileyici ama gerçekçi bir hikaye anlatmanın çok yararlı olduğunu düşünüyorum. Yatırımcı toplantıdan çıktığı zaman heyecanlı değilse, yatırım yapma şansı çok düşük oluyor.
Herşeyi bırakıp, tüm risklere rağmen, bu girişimci ile beraber çalışmak istiyor muyum? Şirketin vizyonu ve potansiyeli beni ilk toplantı sonrası ne kadar heyecanlandırıyor?
- 4-5 sene içerisinde, hızlı büyüyüp, çok büyük bir değer yaratma (en az $100M), pazardaki çok önemli bir sorunu çözme ve pazarında lider olma amacı olması. 'Lifestyle' girişimciler ve daha yavaş büyüyen ya da büyümeyi hedefleyen girişimler ilgimizi çekmiyor.
Yavaş büyüme hedefinin dışında, Fırat İleri'nin girişimcilerden duyduğu ancak girişimcilerle ilgili olumsuz not vermesine neden olan alışkanlıklar şunlar:
- NDA imzalamadan, sunumu, rakam ve dataları paylaşmaktan çekinilmesi.
- Birden fazla fikir ile gelmesi ya da çok erken aşamada, mevcut odaklandıkları iş alanı dışında, yarattıkları ürünün uygulanabileceği onlarca farklı alanı listemeleri. İlk olarak, yaptıkları alanda en başarılı ve en fazla pazar payı olan oyuncu olmayı hedeflemek ve daha sonra yolda, diğer dikeyler hakkında planlar kurmak bana daha mantıklı geliyor.
- 'Biz' yerine çok fazla 'ben' demesi. Takım oyuncusu olmayan ve takımın katkısına değer vermeyen, egosu yüksek ve her başarının arkasında kendi olduğunu düşünen girişimci profili.
- Rakip şirketler hakkında bilgi sahibi olmaması, yeteri kadar araştırmaması, rekabetin olmadığını düşünmesi ya da rakip şirketler hakkında çok bilgi sahibi olmasa da, çok başarısız olduklarını iddia etmesi. Girişimcinin, kendi pazarını bizden en az 10x daha iyi bilmesi gerekiyor.
Fırat İleri yazı dizimizde bugüne kadar yer verdiğimiz diğer yatırımcılar gibi, girişimcilere, yatırım almayı yolun sonu gibi düşünmemelerini tavsiye ediyor. Bununla birlikte gözlemlediği diğer yaygın yanlışları şu şekilde aktarıyor:
- Yatırım almanın başarı olduğunu düşünen girişimciler var. Tam tersi iş asıl ondan sonra başlıyor.
- Yatırımcılarından, ileride de ATM'den para çeker gibi, yatırım alabileceklerini düşünmeleri. Yatırımcınızın fonunun büyüklüğünü, tekrar yatırım yapmak için hangi kriterlere önem verdiğini, ne beklediğini önceden konuşmakta fayda var. Şirketi 3 ay sürdürebilecek paranız kalmışsa ve hiç yatırım aramamışsanız, mevcut yatırımcınız ile bu durumu değerlendirmek için çok geç kalmışsınız demektir.
- Sadece fikirle, takım kurmadan ve fikri hayata geçirmeden, yatırım alabileceğini düşünen çok fazla girişimci var.
Peki girişimciler işe başlarken, iş planlarında yatırıma yer vermeli mi? Fırat İleri 'nin görüşü, girişimcilerin (özellikle ilk girişimini kuran girişimcilerin), 'Kesin yatırım alırım' diye bir işe başlamaması yönünde. "Yatırım almadığı durumda, product-market fit (ürün-pazar uyumluluğu) yakalayana kadar, ne kadar ayakta kalabileceğini değerlendirip, ona göre yola çıkmalı". diyor İleri.
Yazı diziminizin tamamı için bağlantıyı izleyebilirsiniz.
