Melek yatırım yönetmeliğine derin bakış [Analiz]

İnternet sektörü başta olmak üzere özellikle internet ekosistemine soluk vermesi beklenen melek yatırımcı yönetmeliği için ilk adımlar atıldı. Hazine Müsteşarlığı tarafından hazırlanan taslak geçen Temmuz ayında yayınlandı.

Taslak yayınlandı, ama konuyla ilgilenen hem yatırımcı hem de girişim çevresi teşvik taslağını ana hatlarıyla duydu. Biz de bu teşvik paketine derinlemesine bakarak konuya daha hakim olunacak bilgileri gün yüzüne çıkarmak istedik.

Girişimci çevrelerinin 'melek yatırımcı' olarak bildiği kavram, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan tarafından Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) olarak tanımlandı. Ali Babacan'ın bu tanımlamasından sonra Hazine Müsteşarlığı da hazırladığı taslakta BKY kavramına yer verdi.

Teşvik taslağı yatırımcılara, yüzde 75 oranında vergi muafiyetiyle destek vermeyi hedefliyor. Ancak bu oran, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TÜBİTAK tarafından destelenen projelerde yüzde yüze ulaşıyor. Bu taslağın yürürlüğe girmesi durumunda 31 Aralık 2017 tarihine kadar bu uygulama devam edecek. Bakanlar Kurulu ise bu süreyi 2022 yılına kadar uzatabilmesi mümkün.

Teşvik için lisans alınması ilk şart

İlk olarak teşvik paketinin yatırımcı kısmından başlayalım. Bireysel Katılım Yatırımcıları devlet teşviğinden yararlanabilmesi için BKY lisansına sahip olması gerekiyor. Taslağa göre BKY lisansı yüksek gelire veya servete sahip yatırımcılar ve tecrübeli yatırımcılar tarafından alınabiliyor.

Yüksek gelire sahip olan yatırımcıların lisans alabilmesi için başvurudan önceki iki mali döneminin yıllık geliri toplamının en az 200 bin TL olması gerekiyor. Sahip olunan servet ile başvuru gerçekleştirecek yatırımcıların lisansa başvurduğu anda 1 milyon TL'lik menkul ve gayrimenkul varlığı beyan etmesi şart olarak koşuluyor.

Lisans alabilecek tecrübeli yatırımcılardaysa finans kurumlarında fon yöneticisi, KOBİ finansmanı departmanı ve girişim sermayesi şirketlerinde en az iki yıllık müdür pozisyonunda çalışması koşulu aranıyor. Söz konusu yatırımcıların bağlı bulunduğu şirketin son beş yılda en az iki yıllık 50 milyon TL'lik ciroya sahip olması gerekiyor.

Gelelim yabancı melek yatırımcıların devlet teşviğinden yararlanabilmek için lisans alabilmesi. Yabancı yatırımcılar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan çalışma izni ve İçişleri Bakanlığı’ndan ise oturma izni alarak yukarıda paylaştığımız belgelere sahip olması gerekiyor.

Lisanslar 5 yıl süreyle veriliyor

Yatırımcıların teşvik için lisansını aldığını farz ederek bundan sonraki sürece değinelim. BKY’lere verilen lisanslar taslağa göre beş yıl için geçerli olacak. beş yıl sonundaysa bu lisanslar, müsteşarlık tarafından değerlendirilerek süresi uzatılabilecek.

Bireysel olarak gerçekleştirilen yatırımlarda, devlet teşviğinden yararlanmak isteyen lisans sahibi yatırımcılar en fazla 10 farklı anonim şirkete yatırım yapabiliyor. Yani beş yıllık lisansa süresi boyunca devlet teşviğinden yararlanmak isteyen yatırımcıların ince eleyip sık dokuyacaklarını söyleyelim.

Yatırımlar 20 bin TL ile 1 milyon TL arası değişiyor

Gelelim işin en can alıcı noktasına yani yapılacak yatırım tutarlarına. Taslağa göre devlet teşviğinden yararlanmak isteyen Bireysel Katılım Yatırımcıları'nın yapacakları yatırımlar 20 bin TL ile 1 milyon TL aralığında olması gerekiyor. Ortak yatırımlardaysa bu rakam yılda bir kez olmak üzere en fazla 2 milyon TL olarak belirlenmiş durumda. Ancak ortak yatırımlarda yatırımcılar şirketin sadece azınlık hissesine sahip olabildiğini de parantez içinde belirtelim.

Öte yandan yatırımcının Hazine Müsteşarlığı'ndan ön uygunluk yazısı alarak, bir iş planı sunması gerekiyor. Bu adımlardan sonra yatırım yapılacak şirketle yatırımcı arasında esas sözleşmenin de Hazine Müsteşarlığına bildirilmesi gerekiyor.

Girişimlerde aranan özellikler

Yatırımcının devlet tarafından desteklenebilmesi için yatırım yapılacak şirketin özellikleri aşağıdaki maddelere sahip olması gerekiyor:

• Yatırım yapılacak şirket anonim şirket olmalı.
• Yatırım yapılacak girişimin yatırım öncesi aktiflerinin toplam değeri 10 milyon TL'yi aşmamalı.
• En fazla 50 çalışan bulunmalı.
• Başka bir şirketin kontrolünde olmamalı.
• Müsteşarlıkça belirlenen sektörlerde faaliyette bulunmalı.
• Payları halka arz edilmemiş olmalı.

Dikkat çeken noktaysa henüz bu teşviğe dahil edilecek sektörlerin belirlenmemiş olması. Bu konu, taslakta "Müşteşarlıkça belirlenecek" ibaresiyle doldurulmuş. Ancak hem ilgili bakanlıklardan hem de komisyon üyelerinden paylaşılan bilgilere göre bilişim ve teknoloji sektörleri direkt olarak yatırım teşviğine dahil olacak sektörler arasında.

Ortak hesap açılması gerekiyor

Vergi teşvikinden yararlanacak yatırım için bütün koşullar yerine getirildikten sonra yatırım miktarının şirket hesabına aktarılması gerekiyor. Bu miktar için yatırımcı ve girişimci arasında ortak bir hesap açılması müsteşarlık tarafından isteniyor.

Yatırım ağları akredite olacak

Teşvik taslağında değinilen konuların arasında yatırımcı ağları da bulunuyor. Yatırım ağlarının müsteşarlığa akredite olması gerektiği belirtilen taslakta, yatırımcı ağına en az lisanslı beş yatırımcının üye olması gerektiği ifade ediliyor. Yatırım ağı üzerinden gerçekleşen yatırımların 6 aylık sürelerle Hazine Müsteşarlığı'na raporlama sunması gerekiyor.

Konu raporlamadan açılmışken teşvik alan yatırımların ciddi bir şekilde faaliyet raporlarını tutması gerektiğini de söyleyelim. Tıpkı yatırım ağlarında olduğu gibi 6 aylık raporlama istenen teşvik taslağında Türkiye Muhasebe Standartları'na göre mali tabloların hazırlanması zorunlu hale getiriliyor.

Gelecek dönemde yatırımlar artabilir

Türkiye'deki internet sektörü için direkt etkili olacağını ifade edebileceğimiz bu vergi teşviki yazının başında belirttiğimiz gibi şu anda taslak halinde. Hem yerli hem de yatırımcıların Türkiye'ye olan yatırımlarında etkili olacağını söylemek şimdiden mümkün. Şu anda yatırım rüzgarının Fitch'in not arttırımıyla beraber Türkiye'den yana estiğini söyleyebiliriz. Bu rüzgara vergi teşviği de eklenirse Türkiye'deki girişim ekosistemini gelecek dönemlerde hareketli günlerin beklediğini söyleyelim.