Türkiye'de okurların yüzde 25'i haberleri WhatsApp'tan paylaşıyor [Rapor]

Facebook bir haber kaynağı olarak, günlük gazeteden gittikçe kalınlaşan bir dergiye evrildi. Video yayınların ağırlığı ve insanların her yerde gözünü çevirdiği ilk ekran haline gelmesiyle birlikte bugün en çok (bireysel tüketilen mobil) TV'ye benziyor... Algoritmaların eğip büktüğü kronoloji konusunda Facebook'u yalnız bırakmayan Twitter ise, tipik bir kullanıcının haberleri paylaşması için anlamsız bir platform. Çünkü arkadaşınız muhtemelen Twitter'da değil; olsa bile üç günde bir giriş yapıp, paylaştığınız haberi muhtemelen görmeyecek. İnsanların daha düz çalışan ve sade bir platforma ihtiyaçları ise baki... Son dönemde bu ihtiyacı WhatsApp ve diğer popüler mesajlaşma uygulamaları karşılıyor.

Webrazzi'de her yıl yer verdiğimiz Reuters Institute for the Study of Journalism imzalı Digital News Report'un 2017 sonuçlarındaki en dikkat çekici sonuçlardan biri bu. Aralarında  Türkiye, ABD, Kanada, Avrupa ülkeleri, Singapur ve Hong Kong'un olduğu toplam 36 ülkeden 70 bin kişiyi kapsayan araştırmaya göre online haber tüketiminde sosyal ağların büyümesi yavaşlarken, mesajlaşma uygulamaları yükselişe geçiyor. ABD dışında İspanya, Fransa ve Almanya gibi pazarlarda  sosyal medya, Facebook'un algoritmalarını haberler yerine paylaşımlar lehine değiştirdiği 2016 yılından bu yana belirgin bir düşüş yaşıyor.

Araştırmaya katılan tüm kullanıcıların yüzde 23'ü haberleri okumak için mesajlaşma uygulamalarına başvuruyor. Mesajlaşmanın haber tüketimi için kullanımında en popüler uygulama WhatsApp, onu Facebook Messenger, Snapchat, Viber veWeChat izliyor.

Haber paylaşımının mesajlaşmaya kayması ise Facebook için büyük sorun değil zira öyle ya da böyle izleyici Facebook ekosisteminde kalmaya devam ediyor. Katılımcıların yüzde 80'i haftada en az bir kere bir Facebook uygulamasını kullanıyor haber tüketimi için.

Ancak insanların haberlere erişiminde sosyal medya hala ana kaynak değil. Katılımcıların yüzde 32'si doğrudan sayfaya giderek haberlere erişiyor; yüzde 25'i ise arama motorlarını kullanıyor. Sosyal medya ise yüzde 23 ile üçüncü sırada. Ülkelere göre haberlere erişim kaynaklarında Türkiye'den katılımcıların yüzde 62'si arama yoluyla haberlere eriştiğini söylüyor.

Dijital haberciliğin bu yılki gündemini sahte haberler ve yankı odaları gibi sosyal ağların yapısal sorunları belirliyor. Bunları da inceleyen araştırmada, katılımcıların yazı işleri yerine algoritmaların sunduğu haberleri daha fazla tercih ettiğine dikkat çekiliyor. İnsanlar bu sayede normalde görmeyecekleri haberleri görebildiklerini düşünüyorlar... Buradan yola çıkarak, newsletter'ların yeniden yükselişe geçmiş olması, algoritmalar karşısında editöryal dokunuşa duyulan özlemle ilgili olabilir.

Her şey gibi haber tüketiminin mobilize olması konusunda Türkiye tam sınır noktasında bulunuyor. Mobil davranışları merak edenler için, insanlar haberleri yatağından, WC'den ya da toplu ulaşımda yolculuk yaparken okuyor.

Geçtiğimiz yıl Türkiye'nin en yüksek reklam engelleme oranına sahip olduğu araştırma, bu yıl yayınların önlemleri, abonelik servislerinin yaygınlaşması gibi sebeplerle oranların düştüğünü söylüyor. Türkiye'de katılımcıların yüzde 26'sı reklam engelleyici kullandığını söylüyor bu yıl. Düşüşün en önemli sebebi reklam engelleyicisi açıkken sayfayı görememek.

Araştırmada Türkiye'nin ilk sırada olduğu konu bu yıl, haberlerden sakınma oranı. Halihazırda basın yayın organlarına itimat etmeyen kullanıcılar, en çok morallerini bozmamak için haberlerden sakındığını söylüyorlar. İkinci en önemli sebepse yayıncılara güvenmemeleri; üçüncü sırada ise haberi alsa da, yapacak bir şeyi olmadığına yani elinin kolunun bağlı olduğuna inanma hali var.