Bilgisayar teknolojilerinde yeni bir dönem kuantum bilgisayarlardan ziyade nörosinaptik bilgisayar çipleriyle gelecek gibi görünüyor. IBM'in 7 Ağustos tarihinde duyurduğu, dünyanın ilk nörosinaptik çipi olma iddiasındaki SyNapse, bugüne kadar üretilen çipler arasında insan beynini en başarılı şekilde taklit eden. Bir milyon dijital nöron ve 256 milyon sinaps kullanan çip, daha akıllı bilgisayarlar döneminin başlangıcının işareti olabilir.
SyNapse'in bir milyon dijital nöronu, tıpkı canlı nöronlar gibi, elektronik sıçramalarla birbirleri arasında iletişim kuruyor. Çip, bugün kullandığımız ticari çiplerin de temel bileşeni olan silikon tansistörlardan oluşuyor. Ancak transistörler geleneksel çiplerden farklı olarak, nöronlar ve sinaps bağlantılarını taklit etmek üzere konfigüre edilmiş.
Nörosinaptik çiplerle ilgili devrimsel sayılabilecek yeniliklerinden biri de, uzunca süredir bilgisayar çiplerinin tasarımında başvurulan von Neumann mimarisi yerine "bilişsel çip mimarisi"ni kullanıyor olması. Çipler, bu sayede görsel, işitsel ve birden fazla duyuyu ilgilendiren problemleri çözebiliyor ve bunu ortalama bir bilgisayardan 100 kat daha hızlı yaparken, 100 bin kat daha az enerji tüketebiliyor.
Zira, bu mimari, nörosinaptik çiplerin olay güdümlü olarak çalışmasına izin veriyor. Yani geleneksel çipler sürekli çalışırken, bu yeni nesil çipler sadece ihtiyaç duyulduğunda çalışıyor; bu sayede SyNapse, 5.4 milyar adet transistörüyle rekor kırıyor olsa da, geleneksel çiplere göre daha düşük enerji tüketiyor.
IBM'in yeni çipi, bilgisayar verimliliğini de bir adım ileri taşıyor. Zira, konvansiyonel bilgisayarların verimliliği, komutları ileten işlemcinin, veri ve bu program komutlarının depolandığı hafızadan ayrı olması nedeniyle sınırlı. İşlemcinin sürekli hafızadan bilgi alıp vererek çalışması yavaşlamaya neden oluyor. IBM'in yeni çipinin ise hafızası ve işlemci blokları ayrı değil, çünkü nöronları bu iki fonksiyonu iç içe gerçekleştirebiliyor.
IBM'in yeni çiplerinin endüstride adaptasyonu için, belki en önemli sorun, tamamen yeni bir programlama gerektirmesi. IBM Research, bunun için gerekli altyapıyı SyNapse University adı verilen bir platform üzerinden dersler, egzersizler ve mentorlüklerle sağlıyor. SyNapse University'ye başvuru için buraya gitmeniz gerekiyor.
IBM'in yeni çipleriyle ilgili daha fazla teknik detay için buraya gidebilirsiniz. IBM SyNapse'in iyi bir özetini sunan infografiğini de aşağıda görebilirsiniz.
