Günümüzde kullanılan elektronik seçim yazılımları

Günümüzde kullanılan elektronik seçim yazılımları

Sizlerle geçtiğimiz haftalarda elektronik seçim (e-oylama/e-voting) hakkında oldukça ilgi göre bir yazı paylaşmıştık. Bugün ise söz konusu yazıda kısaca değindiğimiz elektronik seçim yazılımlarından iki tanesini sizlere tanıtmaya çalışacağız.

Daha önce aktardığımız gibi ülkemizde 2007 yılından bu yana SEÇSİS isimli bir yazılım kullanılıyor. SEÇSİS, Java programlama diliyle kodlanan, veritabanı olarak Oracle kullanılan, Linux üzerinde çalışan ve YSK görevlilerinin Windows bilgisayarlarla bağlandığı bir yazılım.

Bir dönem Yunanistan ve ABD'de de kullanılan ve ülkemizde SEÇSİS adı verilen yazılımın, bu ülkelerde yapılan itirazlar sonucu uzun zaman önce kullanımına son verildi.

Okuyor olduğunuz yazıda sizlere bahsedeceğimiz yazılımlardan ilki Estonya'nın hali hazırda kullanıyor olduğu ve National Electoral Committee (NEC) ile Internet Voting Committee tarafından geliştirilen; evalimine. evalimine'nin back-end yani sunucu tarafı kodları GitHub üzerinden herkese açılmış durumda. Gerçekte geliştirme ortamı olarak GitHub üzerindeki bu kod deposu kullanılmasa da yazılımın son hali sürekli güncel tutularak herkes tarafından kontrol edilebilmesi sağlanıyor.

elektronik-oylama-2

Estonya'da 6 yılı aşkın süredir seçiler elektronik ortamda yapılıyor

Estonya'da 6 yılı aşkın süredir seçimler elektronik ortamdan yapılıyorken, yaklaşık olarak 1 sene önce alınan kararla birlikte kullanılan yazılımın kodları tüm dünyayla paylaşıldı. 30 Mart seçimleri sonrasında da belirttiğimiz gibi elektronik seçimlerde kullanılan yazılımın code base'inin (projenin tüm kodları) açık kaynak olarak herkesin erişimine sunulması oldukça kritik bir nokta. Bu tarihten öncesinde de dileyenlerin bir sözleşme imzalamak şartıyla code base'i inceleme hakkına sahip olduğunu belirtelim.

elektronik-oylama-1

Estonya'da kullanılan yazılım, temel olarak ülkede 15 yaşından büyük olan herkesin sahip olması gereken kimlik sistemiyle uyumlu olarak çalışıyor. Söz konusu kimliğe sahip ve oy verme hakkı bulunan herkes, belirli bir tarihten itibaren seçim sonlanana kadar diledikleri bilgisayardan oyunu verebiliyor ya da verdiği oyu değiştirebiliyor.

Estonya'da tüm seçmenler bu sistemi kullanmak zorunda değil, kullanmak isteyenler ise yukarıda bahsettiğimiz kartlarını internete bağlı bir bilgisayardaki okuyucuya takmak zorunda. Estonya'nın yaklaşık olarak 1 milyon seçmeni bulunuyor, bu 1 milyon kişinin yaklaşık olarak yüzde 1'i oyunu bu kart sistemi ile kullanıyor. Bu arada ülkede internet üzerinden yapılan ilk oylamanın tarihi ise 2007.

trustthevote-ekran-goruntusu

TrustTheVote'un arkasında önemli isimlerin yatırımı var

İkinci örneğimiz ise Amerika Birleşik Devletleri'nden. Open Source Election Technology Foundation adındaki oluşum, TrustTheVote isimli açık kaynak kodlu yazılımla ülkedeki seçimleri daha güvenilir ve teknolojik bir hale getirmeyi amaçlıyor.

Bu uğurda bugüne kadar 1 milyon doların üzerinde yatırım da alan OSETF; sistemin ilk olarak 2016 yılında denenebilir, 2018 yılında da kullanılabilir olmasını hedefliyor. Günümüzdeki ABD'de seçimlerde kullanılan cihazların çok eski, teknolojik olarak yetersiz, fraud'a görece olarak açık ve kullanılabilirlik olarak ciddi eksiklikler barındırdığını düşünen OSETF yetkilileri, tüm bunları TrustTheVote ile değiştirmeye çalışacak.

trustthevote-ekran-goruntusu-2

TrustTheVote'a bugüne kadar aralarında bir dönem Facebook'da Chief Privacy Officer olarak çalışmış Chris Kelly gibi isimlerin de bulunduğu bir grup 1 milyon doların üzerinde yatırım yapmış. Konunun hassaslığından dolayı platformun hedeflediği rakam olan 10 milyon dolar seviyesinde bir yatırıma, kısa süre içinde ulaşacağı tahmininde bulunabiliriz. TrustTheVote projesini Twitter'da @TrustTheVote üzerinden takip edebilirsiniz. Elektronik seçimle ilgili yazılarımıza devam edeceğiz.

Peki Türkiye'de nasıl bir çözüm uygulanmalı?

Estonya'da yapılan son seçimde elektronik oy verme oranının yüzde 1 ile kısıtlı kalmasını, büyük oranda fiziksel olarak kimlik kartını bilgisayara okutmaya bağlayabiliriz. Ülkemizde; insanların diledikleri yerden değil de yalnızca seçim sandıklarından elektronik olarak oy vermeleri, kulağa daha hayata geçmeye yakın geliyor. Aksi taktirde e-Devlet şifresi ya da buna benzer bir unique/eşsiz değerle entegrasyon gerekecek. Bu da Estonya'dakine benzer olarak insanlar için psikolojik bir bariyer oluşturabilir. Ancak bu yöntemin seçim sandıklarını 'elektronikleştirmekten' daha ucuz olduğunu da eklemekte fayda var.

Türkiye için kabaca uygulanabilecek iki yol var. Birincisi yukarıda anlattığımız gibi seçmenlerin diledikleri yerden oy kullanmasına imkan sağlamak. İkincisi ise, seçim sandıklarını 'elektronikleştirmek' ve insanları bir anlamda elektronik oy vermeye zorlamak. Maliyet, güvenlik ve uyumluluk gibi çok sayıda kritere göre bu seçim tercihinin detaylarına girilebilir. Ancak bu detaylar başka bir yazının konusu olsun.

Teknoloji dünyasındaki gelişmeleri takip edin. Neleri size ulaştırmamızı istersiniz?
Abonelik kaydınız başarıyla oluşturuldu.